Αισθήματα από τα συναισθήματα των Αρχαίων

Αυτές τις μέρες το Μουσείο Ακρόπολης στεγάζει μία εξόχως ενδιαφέρουσα έκθεση για τα συναισθήματα στην αρχαία Ελλάδα. Το ευρύ πλαίσιο των εκθεμάτων, που εκτείνεται από αγαλματικές προσωποποιήσεις καταλυτικών συναισθημάτων, όπως ο Έρωτας και ο Πόθος, μέχρι μικρές εκφράσεις στοργής, αγάπης ή και μίσους, αναδεικνύει ένα πολύπτυχο φάσμα εκφάνσεων του αρχαίου θυμοῦ, του θυμικού όπως θα λέγαμε σήμερα. Ήδη από τα ομηρικά έπη ο θυμὸς καθοδηγεί τους ήρωες στην ισχυρή έκφραση των συναισθημάτων τους, ενώ, κατά την κορύφωση της κλασικής περιόδου τον 5ο αιώνα π.Χ., βλέπουμε πια ότι και η έννοια της ψυχῆς σχετίζεται με τον έντονο συναισθηματικό κόσμο του ανθρώπου. Αργότερα, βέβαια, στα έργα του Πλάτωνα θεμελιώνεται σαφώς η διάσταση της ψυχῆς ως μία αθάνατης και άφθαρτης οντότητας που σχετίζεται ιδεατά με ανώτερες νοητικές και κανονιστικές λειτουργίες, διαχωριζόμενη από το σώμα, μία θεώρηση που mutatis mutandis επικρατεί μέχρι σήμερα.
Ωστόσο, πέρα από τη φιλοσοφική θεώρηση των συναισθημάτων στην κλασική Ελλάδα, η έκθεση μπορεί να αποτελέσει μία αφορμή για μία διαλεκτική προσέγγιση της Αρχαιότητας, που δεν περιορίζεται στις μεγάλες μνημειακές της εκφράσεις, αλλά εκτείνεται σε μία σύνθετη εικόνα του εν γένει καθημερινού βίου. Μία τέτοια πλατειά οπτική είναι απαραίτητη για μία ουσιαστική μελέτη μίας μεγάλης περιόδου της ανθρώπινης ιστορίας που παρουσιάζεται και διαμορφώνεται στις συνειδήσεις της πλειονότητας της κοινωνίας συχνά μονομερώς. Είτε κάτω από το έκπαγλο όραμα του κλασικού πολιτισμού, που αποτέλεσε «εθνικό αφήγημα» του νεοελληνικού κράτους ή μέσα από μία προκατειλημμένη προσπάθεια αποδόμησης και απαξίωσης βασικών γνωρισμάτων αυτού του πολιτισμού, η πρόσληψη της Αρχαιότητας τοποθετείται συχνά σε μία ανώφελη  διελκυστίνδα. 
Σίγουρα μία κριτική εξέταση του θέματος, που επιτέλους απαντά τα τελευταία χρόνια και στην ελληνική επιστημονική βιβλιογραφία, κάλλιστα συνδυάζεται με τέτοιες ευρείες θεωρήσεις της Αρχαιότητας όπως ο «Κόσμος των Συναισθημάτων». Και αυτή δε περιορίζεται αναγκαστικά στον ειδικό, που αναστοχαστικά θα διέλθει τα εκθέματα, έχοντας επίγνωση ότι ή Ιστορία της Τέχνης είναι ταυτόχρονα και μία ιστορία της πρόσληψής της. Και στο ευρύ κοινό μπορεί να γίνει αντιληπτή, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, η συνθετότητα του συναισθηματικού κόσμου της Αρχαιότητας, αποτελώντας μία νύξη για μία βαθύτερη και ουσιαστικότερη θέασή της πέρα από χλαμυδοπληξίες και απλοϊκές μεγαλοστομίες ή, για να παραφράσω τον Σεφέρη, γυρεύοντας την άλλη ζωή, πέρα από τ’ αγάλματα. 
 
Νικόλαος Χαροκόπος, Βοηθός Αρχισυντάκτη

Επαφή

arthro 13

13arthro@gmail.com

Αναζήτηση στο site

Αφιερώματα

ΣΗΜΕΡΟΝ ΚΡΕΜΑΤΑΙ ΕΠΙ ΞΥΛΟΥ Ο ΕΝ ΥΔΑΣΙ ΤΗΝ ΓΗΝ ΚΡΕΜΑΣΑΣ

της Αναστασίας Κόλλια   Μεγάλη Πέμπτη σήμερα και η  Αγία Εκκλησία μας, τη στιγμή μεταξύ του 5ου και του 6ου Ευαγγελίου ψάλλει το αντίφωνο...  Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου, ὁ ἐν ὕδασι τὴν...

ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΛΕΥΚΟΥ ΚΟΛΛΑΡΟΥ

της Ολυμπίας-Μαρίας Ποντίκη, Νομικού - ΜΦ Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας ΕΚΠΑ Τα εγκλήματα του λευκού κολάρου γνωρίζουμε ότι εντάσσονται στην κατηγορία των εγκλημάτων των οικονομικών που...

Μεγάλυνον ψυχή μου, τὸν ἐκ τῆς Παρθένου, Θεὸν σαρκὶ τεχθέντα.

της Αναστασίας Κόλλια, Δικηγόρου - Θεολόγου Η ενανθρώπιση του Υιού και Λόγου του Θεού αποτελεί ακατάλυπτο μυστήριο και παράδοξο. Στο κοσμοσωτήριο έργο της Θείας οικονομίας και στο ανερμήνευτο...

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΣ Ο ΕΞ ΟΙΚΟΝΟΜΩΝ: ο βίος, η δράση και το έργο του

του Θωμά Παπασάνδα, Φαρμακοποιού - 'Οικονομία της Υγείας & Πολιτική Υγείας' Msc   * η παρούσα αποτελεί την εισήγηση που εκφωνήθηκε στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργανώθηκε από...

Βιντεοσκοπημένη έκδοση του διεπιστημονικού συνεδρίου με τίτλο, Θρησκευτικές κοινότητες: Νομοκανονικές προσεγγίσεις ιστορικών και επίκαιρων ζητημάτων

Στο παρόν αναρτάται η Βιντεοσκοπημένη έκδοση των εργασιών του διήμερου Διεπιστημονικού Συνεδρίου με τίτλο  "Θρησκευτικές κοινότητες: Νομοκανονικές προσεγγίσεις ιστορικών και επίκαιρων...

Η θρησκευτική ελευθερία στην εποχή της θεωρίας του παντός

Χαιρετισμοί Αγαπητές και αγαπητοί Συνάδελφοι Κυρίες και κύριοι,   Στο πλαίσιο των παρουσιάσεων νέων ερευνητών από το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Θεολογία και Κοινωνία" του Τμήματος...

© 2024 ΑΡΘΡΟ 13 (All Rights Reserved)

Υλοποιήθηκε από Webnode