Οι Θρησκείες στην εποχή του Διαστήματος: Δίκαιο, ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία ενός πανανθρώπινου άθλου

Στο πλαίσιο της στήλης «Θρησκείες και Διάστημα» θα επιχειρήσουμε να χαρτογραφήσουμε μαζί τη θρησκευτική διάσταση του πανανθρώπινου άθλου της κατανόησης και της εξερεύνησης του Σύμπαντος, όπως μας το αποκαλύπτει η Επιστήμη. Το γεγονός της αναχωροθέτησης του θρησκευτικού φαινομένου από τη γεωκεντρική πραγματικότητα στη συγκλονιστική απεραντοσύνη του διαστημικού χωροχρόνου συνιστά από μόνο του κόσμο ολόκληρο προσκλήσεων, ιδεών και ειδικότερων ζητημάτων, τα οποία οι πολιτειακοί και θρησκευτικοί νομοθέτες καλούνται να αντιμετωπίσουν διαλεκτικά, συνεργατικά και αλληλέγγυα.

Για την παγκόσμια Χριστιανοσύνη, η έξοδος στο Διάστημα αποτελεί τον επόμενο σταθμό μιας πορείας τεσσάρων περίπου χιλιάδων ετών, η οποία λαμβάνει χώρα στο τελευταίο δευτερόλεπτο μιας κοσμικής Ινδίκτου δεκατεσσάρων περίπου δισεκατομμυρίων ετών, ξεκινώντας με τη Μεγάλη Έκρηξη, την αρχή του καθ΄ ημάς Σύμπαντος. Η αφετηρία της Χριστιανικής πορείας εντοπίζεται στην ιουδαϊκή παράδοση της αρχαίας Εγγύς Ανατολής. Ένα μεγάλο άλμα πραγματώνεται με την εγκαθίδρυση της μεσογειοκεντρικής Χριστιανικής Εκκλησίας της πρώτης χιλιετίας. Νέα κέντρα χριστιανικού βίου και πολιτισμού εμφανίζονται κατά τη δεύτερη χιλιετία στο Ανατολικό Ημισφαίριο με τον εκχριστιανισμό των Σλάβων και των Ρώσων, στη Βορειοατλαντική γεωγραφική ζώνη μετά τη «Μεγάλη Έκρηξη» της Μεταρρύθμισης, καθώς και στο Νότιο Ημισφαίριο, κυρίως μέσω της ιεραποστολής. 

Είναι στη Βορειοατλαντική ζώνη που η Χριστιανοσύνη εισέρχεται για πρώτη φορά στην εποχή του Διαστήματος, καθότι είναι σε εκείνη τη γεωγραφική και πολιτισμική σφαίρα, όπου από τα τέλη του 20ου αιώνα καθίσταται για πρώτη φορά τεχνολογικά εφικτή η μετάβαση και διαβίωση του ανθρώπου στον επέκεινα της γης διαστημικό χώρο. Η Χριστιανοσύνη θα είναι η πρώτη αλλά όχι η μόνη από τις παγκόσμιες θρησκείες που θα διέλθει από τη «Δυτική πύλη» προς τα ουράνια. 

Οι θρησκευτικές κοινότητες οι οποίες διέρχονται από την πύλη προς τα αστέρια, η οποία ανοίχθηκε με πρωτοβουλία του Βορειοατλαντικού πολιτισμού, καλούνται, μέσω της διεθνούς δικαιοταξίας, να εισέλθουν στο διαστημικό χώρο με σεβασμό στην αρχή της ελευθερίας της συνείδησης, της σκέψης και της θρησκείας. Καλούνται από το Διεθνές Δίκαιο να αξιοποιήσουν το Διάστημα λιγότερο ως άμβωνα ιεραποστολικής δραστηριότητας και περισσότερο ως καθρέπτη αυτοεξετάσεως και παράθυρο μαθητείας. Με τη ραγδαία εξέλιξη της διαστημικής τεχνολογίας και τη διάδοση της τελευταίας σε πολιτισμικά κλίματα της τρίτης χιλιετίας διαφορετικά από εκείνα της Δύσεως, καθώς και στον ιδιωτικό τομέα, η ανθρώπινη παρουσία στο διάστημα γνωρίζει νέες προοπτικές αλλά και νέα διακυβεύματα.

Ανάμεσα στις μεγαλύτερες σύγχρονες προκλήσεις για τον πολιτειακό και θρησκευτικό νομοθέτη της εποχής του Διαστήματος είναι (α) η θρησκειο-φιλοσοφική σημασία του Διαστήματος ως διεθνούς χώρου και ως Θεωρίας του Παντός, (β) ο σεβασμός και η προστασία της ανθρώπινης ζωής κατά τις διαστημικές αποστολές, (γ) η επιδίωξη της ριζικής οντολογικής αναβάθμισης της ανθρώπινης κατάστασης, η οποία να καθιστά δυνατή τη διεξαγωγή διαστημικών εγχειρημάτων εντός και πέραν του ηλιακού μας συστήματος, (δ) ζητήματα πολιτειακής και θρησκευτικής δικαιοδοσία επί οικισμών και πραγμάτων αναφορικά με διαστημικά ουράνια σώματα όπως, για παράδειγμα, ο Άρης, η Σελήνη και ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, (ε) η καλλιέργεια γόνιμων διαχριστιανικών και διαθρησκειακών σχέσεων στο Διάστημα, και (στ) αξιοποίηση των φυσικών πόρων του Διαστήματος - περιβαλλοντικά ζητήματα.