Με αφορμή το Διεπιστημονικό Συνέδριο για τις Θρησκευτικές Κοινότητες

Αυτή την εβδομάδα (15/16.2) θα πραγματοποιηθεί το συνέδριο με τίτλο: «Θρησκευτικές κοινότητες: Νομοκανονικές προσεγγίσεις ιστορικών και επίκαιρων ζητημάτων», με χορηγό επικοινωνίας το Άρθρο 13. Ο ειδικότερος τίτλος «Νομοκανονικές προσεγγίσεις ιστορικών και επίκαιρων ζητημάτων» θέτει με τον πρώτο του όρο τη βάση των εισηγήσεων και περιλαμβάνει μια διαίρεση των ζητημάτων που σχετίζονται με τις θρησκευτικές κοινότητες σε ιστορικά και επίκαιρα. Η διαίρεση αυτή πραγματοποιήθηκε, για να δοθεί η δυνατότητα παρουσίασης θεμάτων συνδεδεμένων  με σημαντικά γεγονότα που επηρέασαν την εσωτερική δομή μιας θρησκευτικής κοινότητας, καθώς και θεμάτων που σχετίζονται με την επικαιρότητα, εκείνων δηλαδή που βρίσκονται την τρέχουσα περίοδο στο δημόσιο διάλογο. 

Το θρησκευτικό φαινόμενο είναι άμεσα συνυφασμένο με την πολιτική και κοινωνική ζωή, καθώς επί αιώνες αποτέλεσε την αφορμή πολλαπλών μεταβολών τόσο στις κατά τόπους πολιτειακές έννομες τάξεις όσο και στον τρόπο διαβίωσης στο πλαίσιο της οικογένειας. Κράτος και θρησκευτικές κοινότητες, δύο παράγοντες διαμόρφωσης της συλλογικότητας με κοινό σημείο αναφοράς τον πολίτη – θρησκευόμενο/άθρησκο/άθεο. Τα ως άνω συντέλεσαν στη διαμόρφωση δύο διαφορετικών δικαιικών τάξεων που συνυπάρχουν έως σήμερα εντός της ίδιας γεωγραφικής περιοχής. Πρόκειται για την πολιτειακή δικαιοταξία και τη θρησκευτική δικαιοταξία {βλ.και πρακτικά Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων για το ν.4301/2014, συνεδρίαση 23.9.2014 ώρα 14:30, ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΞΟΥΛΙΔΟΥ: «Θα ήθελα, επίσης, να προσθέσω ότι δεν είναι μόνο οι σχέσεις κράτους και Ορθόδοξης Εκκλησίας, που εξετάζονται, είναι οι σχέσεις του κράτους με όλες τις γνωστές θρησκείες και τις ενώσεις τους στην Ελλάδα. Όλα αυτά στο πλαίσιο της θρησκευτικής ελευθερίας ως αναφαίρετου δικαιώματος που επιτρέπει την ανεμπόδιστη άσκηση θρησκευτικών καθηκόντων, καθώς και την ειρηνική συνύπαρξή τους μέσα στους κόλπους μιας πολυσυλλεκτικής κοινωνίας»}. Η τελευταία διαιρείται σε τόσα μέρη όσα και οι θρησκευτικές κοινότητες που λειτουργούν εντός της πρώτης. Στο ελληνικό κράτος ο ευρύτερος κλάδος του Δικαίου των Θρησκευμάτων ή Θρησκευτικών κοινοτήτων περιλαμβάνει επιμέρους κλάδους που θα μπορούσαν να  παρουσιαστούν ως εξής: το εν γένει Εκκλησιαστικό Δίκαιο (σημειώνεται ότι ο όρος Εκκλησία είναι πολυσήμαντος με ομολογιακό και μη περιεχόμενο), το Δίκαιο των Θρησκευτικών Κοινοτήτων που έχουν τη μορφή ν.π.δ.δ., το Δίκαιο των Θρησκευτικών Κοινοτήτων που είναι ν.π.ι.δ., το Κανονικό Δίκαιο. 

Κανονικό και Εκκλησιαστικό Δίκαιο αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, καθώς οι πολιτειακοί νόμοι που ρυθμίζουν τη χριστιανική δικαιοταξία δεν είναι δυνατόν να καταστούν αντιληπτοί σε βάθος χωρίς τη γνώση του δικαίου των ιερών κανόνων. Αυτοί οι δύο διαφορετικοί επιστημονικοί κλάδοι, που ο ένας περιέχεται ουσιαστικά στον άλλον, έχουν σημεία συνάντησης και σημεία απόκλισης ως προς την προσέγγισή τους, γι’ αυτό και ο διάλογος μεταξύ των επιστημόνων καταξιωμένων ή νέων που ανήκουν στο δυναμικό τους συμβάλλει τόσο στην αποσαφήνιση των ως άνω σημείων όσο και στη διεύρυνση του γνωστικού αντικειμένου.

Διάλογος και Συνεργασία, οι δύο έννοιες που χρειάζεται ένας επιστημονικός κλάδος για να επιβιώσει, να αναπτυχθεί και να διαμορφώσει άτομα με ήθος (επιστημονικό και μη), διάθεση για συμβολή και ξεκάθαρη στάση.