2015-12-14 00:25
Παρασκευή , 10 το πρωί στο σπίτι της κυρίας Κόνσολα. Η συνταξιούχος εκπαιδευτικός με υποδέχεται με μεγάλη χαρά. Το σπίτι μοσχοβολάει από τη μυρωδιά του καφέ και του κέικ που μόλις έχει ψήσει ειδικά για τη συνέντευξη που θα κάναμε.
Ραφαήλ: Κυρία Κόνσολα καλημέρα! Σας ευχαριστώ πολύ που δεχτήκατε να απαντήσετε στις ερωτήσεις μας. Είναι τιμή μας!
Κόνσολα Θεοδώρα: Εγώ ευχαριστώ! Η τιμή είναι όλη δική μου!
Ως μάχιμος εκπαιδευτικός για πάρα πολλά χρόνια , ποια πιστεύετε ότι είναι η αντιμετώπιση των παιδιών απέναντι στις διάφορες θρησκευτικές ομάδες που συνυπάρχουν στο σύγχρονο σχολείο;
Επειδή έχω δουλέψει σε γυμνάσιο, θα αναφερθώ μονάχα στο χώρο του γυμνασίου. Ήδη από το δημοτικό έχει γίνει μια πολύ καλή δουλειά και από τη μεριά των δασκάλων και από τη μεριά των παιδιών, να αποδεχτούν τα παιδιά που δεν ανήκουν στην ίδια θρησκευτική ομάδα με τα παιδιά που θεωρούσαμε ότι υπάρχουν μέσα στο σχολείο και αποτελούσαν τη θρησκευτική πλειονοψηφία. Η προεργασία, λοιπόν, έχει ήδη γίνει από το δημοτικό. Στο γυμνάσιο συνεχίζεται η διαδικασία αυτή και δε δημιουργείται κανένα πρόβλημα, δηλαδή τα παιδιά αυτά λειτουργούν ομαλά με τα υπόλοιπα παιδιά, έχουν ενσωματωθεί, δε διαφέρουν και δε γίνεται καμία διάκριση απέναντί τους.
Θεωρείτε ότι το μάθημα των θρησκευτικών, όπως διδάσκεται σήμερα, ανταποκρίνεται πράγματι στο σκοπό του; Εάν όχι, πως πιστεύετε ότι θα μπορούσε να βελτιωθεί η ποιότητά του;
Το μάθημα των θρησκευτικών γίνεται από κάποιους συγκεκριμένους ανθρώπους. Η ουσία, λοιπόν, για εμένα είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Τα πάντα εξαρτώνται από τον ίδιο τον καθηγητή, αν έχει όρεξη να το κάνει ή αν δεν έχει όρεξη να το κάνει. Αυτό που θέλει να περάσει, θα το περάσει είτε το μάθημα λέγεται παλαιά-καινή διαθήκη-εκκλησιαστική ιστορία είτε λέγεται θρησκειολογία. Εξαρτάται από τον ίδιο τον καθηγητή να περάσει αυτό που έχει ανάλογα με τον τρόπο που κάνει το μάθημα. Το βασικό που πρέπει να έχει υπόψη του είναι να μην κάνει διάκριση ανάμεσα στα παιδιά, να μην λειτουργεί πιστεύοντας ότι θα κατηχήσει ή ότι θα δώσει μόνο τις δικές του αρχές ή μόνο της θρησκείας που επικρατεί βάζοντας στο περιθώριο όλα τα άλλα. Για μένα αυτό είναι βασικό. Επειδή πιστεύω, λοιπόν, και από τους συναδέλφους θεολόγους που ξέρω ότι αυτό το πράγμα είναι στο πετσί τους, το νιώθουν, το κάνουν, νομίζω ότι λειτουργεί σωστά. Τώρα, αν στα βιβλία αυτά προστεθούν και κάποια θέματα που έχουν, αν θέλετε, περισσότερο κοινωνική ανάλυση του θρησκευτικού στοιχείου, θα ήταν καλύτερα.
Το ελληνικό σχολείο κατά την άποψή σας προάγει τη θρησκευτική ελευθερία ή την καταπνίγει;
Θα έλεγα ότι αυτή τη στιγμή το ελληνικό σχολείο δεν καταπνίγει τη θρησκευτική ελευθερία, αλλά θεωρώ ότι αδιαφορεί πλήρως. Ενδιαφέρεται μονάχα για το τι θα φανεί, δηλαδή μην τυχόν και δημιουργηθεί κανένα θέμα προς τα έξω, όπως για παράδειγμα ότι έγινε διάκριση ανάμεσα στον χ και στον ψ μαθητή, λόγω της θρησκευτικής του πεποίθησης. Δεν την καταπνίγει το ελληνικό σχολείο τη θρησκευτική ελευθερία και ποτέ δε θα την κατέπνιγε, αλλά δίνει περισσότερο σημασία στο τι φαίνεται προς τα έξω, μην τυχόν και συμβεί κάτι στο δικό μας σχολείο σε σχέση με τα άλλα σχολεία και έτσι δείξουμε άσχημη εικόνα.
Είναι κατά τη γνώμη σας σωστό παιδιά διαφορετικών θρησκευτικών αντιλήψεων να απαλλάσσονται από το μάθημα των θρησκευτικών; (πχ. Μάρτυρες του Ιεχωβά). Μήπως όλο αυτό δεν είναι παρά ένα τέχνασμα για τη μη εξέταση σε ένα επιπλέον μάθημα του κατά τα άλλα επιβαρυμένου σχολικού προγράμματος;
Είμαι απόλυτα πεπεισμένη ότι δεν πρέπει να παίρνουν απαλλαγή για κανένα λόγο. Τα θρησκευτικά είναι ένα γλωσσικό μάθημα, το οποίο έχει να προσφέρει στα παιδιά. Εξάλλου, στη χώρα που βρίσκεται κάποιος, ως ξένος που είναι, οφείλει να αποδεχτεί το εκπαιδευτικό της σύστημα, να μπει και να λειτουργήσει μέσα σε αυτό. Σκεφτείτε και το εξής: θα μπορούσα να πω ότι είμαι Αλβανή και ότι δε θέλω να διδάσκομαι την ελληνική ιστορία. Άρα, θα μπορούσα να πάρω απαλλαγή και από την ελληνική ιστορία. Θεωρώ, λοιπόν, ότι όλο αυτό είναι σε μεγάλο ποσοστό ένα τέχνασμα, για να ξεφορτώνονται τα παιδιά ένα επιπλέον μάθημα. Νομίζω ότι λειτουργεί περισσότερο η λογική του «ένα μάθημα λιγότερο» παρά η θρησκευτική συνείδηση.
Γιατί κατά τη γνώμη σας τα νέα παιδιά σήμερα είναι απομακρυσμένα από το χώρο της εκκλησίας;
Πάντα συνέβαινε αυτό. Πάντα αναρωτιόμασταν γιατί τα νέα παιδιά δεν πάνε εκκλησία. Ίσως είναι η σημερινή εποχή που ή κατάσταση είναι τέτοια και που βιώνουμε μια κοινωνική και συνάμα μια αξιακή κρίση, ίσως όλα αυτά να έχουν οδηγήσει τα παιδιά μακριά από την εκκλησία. Τα παιδιά έχουν τόσα πολλά μέσα στο μυαλό τους και τα έχουμε τόσο πολύ στρεσάρει να κάνουν πράγματα που εμείς οι γονείς ή η κοινωνία θέλουμε, που δεν τους αφήνουμε ίσως περιθώριο να ασχοληθούν με αυτό που είναι ίσως πιο ουσιαστικό, να δουν δηλαδή τι έχουν μέσα στο μυαλό τους και την ψυχή τους.
Ζούμε αναμφισβήτητα σε χαλεπούς καιρούς, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και περισσότερο κρίσης αξιών θα έλεγε κανείς. Ποια στάση πιστεύετε ότι θα πρέπει να κρατήσει η Εκκλησία σήμερα απέναντι στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι;
Να ξαναγυρίσουμε στις πρώτες χριστιανικές κοινότητες, στην κοινοκτημοσύνη. Η αλληλεγγύη που έχει δημιουργηθεί και οι ομάδες που έχει δημιουργήσει η εκκλησία σήμερα νομίζω ότι προσφέρουν αρκετά σημαντικό έργο. Φέρνω εδώ το πολύ σημαντικό παράδειγμα της «Αποστολής» της Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Άλλο παράδειγμα είναι τα συσσίτια που πλέον προσφέρονται σε κάθε ενορία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εκκλησία είμαστε όλοι μας και όχι μόνο ο ιερέας , όπως πολλοί πιστεύουν. Εάν λοιπόν όλοι μαζί , σαν εκκλησία , δεν πλησιάσουμε το συνάνθρωπό μας που έχει ανάγκη, τότε το παιχνίδι είναι χαμένο!
Κατά την άποψη σας η αθεΐα αποτελεί συνειδητή επιλογή ή παθητική αδιαφορία; Έχει μερίδιο ευθύνης σε αυτό η Ορθόδοξη Εκκλησία;
Η αθεΐα κυριολεκτικά σημαίνει τη γνώση της μη ύπαρξης του θεού, άρα είναι συνειδητή επιλογή. Αυτό που σήμερα επικρατεί είναι η πλήρης αδιαφορία. Είναι δυσάρεστο το ότι αυτοί που στρέφονται κατά της εκκλησίας δεν έχουν γνώση της εκκλησίας. Δεν ξέρουν τι σημαίνει εκκλησία, τι σημαίνει θεός, τι σημαίνει λειτουργώ μέσα σε ένα συγκεκριμένο δόγμα. Στρέφονται κατά της εκκλησίας μόνο και μόνο για να πουν κάτι.
Στη Νίκαια , την πόλη όπου ζείτε και διδάξατε (επιτρέψτε μου να πω με μεγάλη αγάπη και πάθος για τη δουλειά σας, όπως ξέρω σαν παλιός μαθητής σας!!!) και στην οποία ζουν άνθρωποι πολλών διαφορετικών εθνοτήτων, νομίζετε ότι πράγματι υπάρχει θρησκευτική ελευθερία ή μήπως υπάρχει μια επίφαση θρησκευτικής ανοχής και ανεκτικότητας;
Υπάρχει μάλλον μια ψεύτικη ανεκτικότητα. Δε σεβόμαστε πραγματικά και ουσιωδώς το συνάνθρωπό μας που έχει διαφορετική άποψη από εμάς. Υποκρινόμαστε τους δήθεν φιλελεύθερους και προοδευτικούς ενώ στην πραγματικότητα είμαστε βαθύτατα συντηρητικοί και κατακρίνουμε το καθετί. Κακά τα ψέματα δεν πρέπει ωα ξεχνάμε ότι υπάρχει φόβος. Το ξένο στοιχείο που έχει μπει στην Ελλάδα και που έχει ενσωματωθεί πια, δε γίνεται κατά βάθος αποδεκτό, το φοβόμαστε και αυτό είναι που μας αναγκάζει να δεχόμαστε το διπλανό μας χωρίς όμως ουσιαστικά να τον σεβόμαστε.
Ραφαήλ: Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας: Ήταν μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση!
Κόνσολα Θεοδώρα: Σας εύχομαι κάθε καλό στο ξεκίνημά σας αυτό!
Κόνσολα Θεοδώρα: Συνταξιούχος καθηγήτρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης – θεολόγος
Επιμέλεια Συνέντευξης: Ραφαήλ Παπασυκιώτης